صنعت قالب سازی به عنوان مادر صنایع معرفی شده است
با توجه به پیشرفت چشمگیر فناوری نانوپوششها در کشور امید است تا بتوان با بهرهگیری از این فناوری مشکلات موجود در مواجهه با سایش، فرسایش و ضربه را در صنعت قالبسازی و صنایع وابسته رفع کرد. در این گزارش سعی شده با نگاهی به فناوری نانوپوششها بتوان مشکلات صنایع گفته شده در حوزه سایش، فرسایش، ضربه و خوردگی را مرور و برای آنها راهکاری ارائه کرد.
با توجه به توسعه صنعت قالبسازی، فناوری نانو کاربردهای گستردهای در این صنعت یافته است. بخش عمدهای از قطعات موجود در صنایع مختلف برای رسیدن به شکل و خواص مطلوب، حداقل یکی از فرآیندهای شکلدهی ازجمله: فورج، نورد، اکستروژن، کشش عمیق و... را پشت سر میگذارند. از اینرو این نوشتار تنها به کاربردهای «فناوری نانوپوششهای سخت و مقاوم» معطوف شده است. بهعنوان مثال در فورج با پرس چکشی، پرس بهصورت ضربهای نیروی چندده تنی و در برخی موارد، چندصد تنی را در کسری از ثانیه به قالب وارد میکند. چنین شرایط حادی عامل اصلی کاهش عمر قالب است که هزینههای تعمیر و نگهداری قالب را به طرز چشمگیری افزایش میدهد.
بیش از یکصد سال است که از عملیات سطحی و استحکامبخشی موضعی سطح، بهعنوان راهکاری عملی برای بهبود عملکرد و افزایش عمر قالبها استفاده میشود. در ۲ دهه اخیر با ظهور فناوریهای نوین، فرآیندهای سنتی گذشته یا با این فناوریها تکمیل و اصلاح و یا اینکه جایگزین مناسبی برای آنها معرفی شده است. برای مثال در فرآیند آبکاری کروم سخت سنتی، سختی و مقاومت به سایش پایین، زبری سطح بالا و مضرات زیستمحیطی از جمله عیوب است. ضمن اینکه بهبود خواص سطحی حاصل از روشهای نوین بسیار بیشتر از فرآیندهای سنتی است. حفظ، نگهداری و تعمیرات قالبها در صنایع مختلف در برابر سایش، خوردگی و مقاومت به ضربه از موارد مهم است. در این روشها، همواره سایش جزو مشکلات و دغدغههای اساسی صنعتگران است که سبب تخریب قالبها و نیز افت خواص و کیفیت سطحی محصولات میشود. به همین دلیل پژوهشهای بسیاری در زمینه روشهای کاهش ضریب اصطکاک با استفاده از روانکارهای مختلف و اعمال فرآیندهای سطحی گوناگون در قالب انجام شده است. در سالهای اخیر با گسترش فناوری نانو، شرکتهای بزرگ دنیا سعی در استفاده از این فناوری در افزایش عمر کاری و کیفیت قالبهای خود کردهاند.